Home / Medical Article / “ไขข้อข้องใจ ลดน้ำหนักเท่าไร ก็ไม่ประสบความสำเร็จสักที”
นพ.ศิต เธียรฐิติ แพทย์ผู้มีประสบการณ์ด้านการแพทย์บูรณาการและเวชศาสตร์ชะลอวัย
เมื่อกล่าวการลดน้ำหนัก หัวใจที่สำคัญ ที่เราสามารถลดน้ำหนักให้ประสบความสำเร็จ นั้นอยู่ที่ “แรงบัลดาลใจ” ว่าเราจะลดน้ำหนักไปเพื่ออะไร และเพื่อใคร บางท่านต้องการลดน้ำหนัก เพื่อสร้างและเรียกความเชื่อมั่นในตนเอง บางท่านต้องการสุขภาพที่ดี เพื่อจะได้มีชีวิตอยู่กับคนที่รักไปนาน ๆ ขณะที่บางท่านต้องการรูปร่างที่ดี เพื่อสร้างเสน่ห์ หรือเป็นเหตุผลด้านหน้าที่การงานเช่น นักแสดง ศิลปิน
การควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การทานผลิตภัณฑ์อาหารเสริมลดน้ำหนัก แม้กระทั่งการทานยาลดน้ำหนัก คงเป็นทางเลือกหลักของใครหลาย ๆ คน แต่พบว่ามีคนจำนวนไม่น้อย ที่พยายามทุกวิถีทางแล้ว ก็ยังไม่สามารถลดน้ำหนักได้ประสบความสำเร็จ ซึ่งคนกลุ่มนี้ ราว ๆ 70-80% มีสาเหตุที่สำคัญมาจาก การเสียสมดุลของฮอร์โมนและระบบต่อมไร้ท่อ
ฮอร์โมน คือ สารเคมีที่ร่างกายผลิตขึ้นมาจากต่อมไร้ท่อ ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ตามแต่ชนิดของฮอร์โมนนั้น ๆ เช่น
โกรทฮอร์โมน (Growth Hormone) ทำหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกาย กระตุ้นกล้ามเนื้อ กระดูก
ไทรอยด์ฮอร์โมน ทำหน้าที่ควบคุม การสร้างพลังงานของแต่ละเซลล์
ฮอร์โมนอินซูลินและกลูคากอน ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
ฮอร์โมนเลปติน ควบคุมความอยากอาหาร
ฮอร์โมนต่อมหมวกไต ควบคุมสมดุลพลังงาน อารมณ์ รวมถึงแรงผลักดันทางเพศ
ฮอร์โมนเพศ ทำหน้าที่ แสดงลักษณะทางเพศ ของแต่ละราย และทำหน้าที่กระตุ้นระบบสืบพันธุ์
การศึกษาทางเวชศาสตร์ชะลอวัย พบว่า ฮอร์โมนดังกล่าวข้างต้นเหล่านี้ ถูกควบคุมด้วยสมดุลของนาฬิกาชีวิต และลักษณะการดำเนินชีวิต ถ้าใครก็ตามที่มีวิถีชีวิตที่ทำงานหนัก พักผ่อนน้อย นอนดึก ตื่นสาย ไม่ทานอาหารเช้า ชื่นชอบอาหารหวาน ขาดการออกกำลังกาย จะเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้นาฬิกาชีวิตเสียสมดุล จนส่งผลต่อสมดุลของฮอร์โมนจนเกิดการบกพร่อง และท้ายสุดมีผลต่อการเผาผลาญ ทำให้เกิดภาวะน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น จนถึงแม้ว่าพยายามคุมอาหาร และออกกำลังกายแล้ว แต่ยังไม่ปรับวิถีชีวิต หรือภาวะสมดุลฮอร์โมนเหล่านี้ยังไม่ได้รับการแก้ไข การลดน้ำหนักก็ยากที่จะประสบความสำเร็จ
นอกจากเรื่องฮอร์โมนแล้ว ภาวะความเสื่อม ความบกพร่องของระบบเผาผลาญของเซลล์ก็มักจะเป็นสาเหตุร่วมที่พบประจำในผู้ที่มีปัญหา ลดน้ำหนักยาก ดังนั้น
เทคนิคของการลดน้ำหนักแบบแพทย์ชะลอวัย จะอยู่ที่การแก้ไขต้นเหตุไปที่ละจุดต่าง ๆ เช่น
1. ตรวจเช็กสภาพสมดุลของฮอร์โมนต่าง ๆ แล้วบำบัดแก้ไขให้ฮอร์โมนกลับมาทำงานในสภาวะสมดุล
2. ให้คำปรึกษา แนะแนวการใช้ชีวิต ให้ถูกต้อง สอดคล้องไปกับนาฬิกาชีวิต ในแต่ละราย
3. แนะนำการทำ Intermittent Fasting หรือที่เรียกว่า วิธีทาน หยุด ทานตามจังหวะเวลา ทาน 8 ชั่วโมง หยุดพักการทาน 16 ชั่วโมง เพื่อกระตุ้นยีนระบบเผาผลาญในเซลล์
4. ใช้เทคนิคการทานอาหารประเภท ดัชนีน้ำตาลต่ำหรือทั่วไปก็คือ แป้งน้อย หวานน้อย เพื่อลดการกระตุ้นอินซูลิน ที่จะทำให้เกิดความหิวโหย และการสร้างไขมันในช่องท้อง
5. ใช้แนวคิดของ โภชนพันธุศาสตร์ หรือ Nutrigenomics เช่น การเลือกสารอาหารสกัดที่ออกฤทธิ์ตามยีน รวมไปถึงการปรับสมดุลเชื้อจุลินทรีย์ในลำไส้ ซึ่งเหล่านี้จะมีผลต่อการทำงานของยีนควบคุมน้ำหนักตัวของร่างกาย ยีนหิว ยีนอิ่ม อีกด้วย ยกตัวอย่างเช่น สารโพลีฟีนอล ในเปลือกองุ่น ชาเขียว เปลือกลิ้นจี่ จะช่วยกระตุ้นยีนที่เพิ่มการเผาผลาญสลายไขมันได้ดีเป็นต้น
6. การรักษาระบบเผาผลาญของเซลล์ หรือ Mitochondrial Rescue Program : ไมโทคอนเดรีย เป็นเตาปฏิกรณ์ของเซลล์ในการเผาผลาญ การสร้างพลังงาน แต่พบว่าการเสื่อม การถดถอยของไมโทคอนเดรีย ก็เป็นสาเหตุนึงในการเสื่อมของเซลล์รวมไปถึง ภาวะน้ำหนักตัวขึ้นอีกด้วย สาเหตุที่ทำให้ไมโทคอนเดรียพัง อาจมาจากสารพิษโลหะหนัก ความเครียดสะสม การติดเชื้อไวรัสแอบแฝง ภาวะบกพร่องวิตามินและเกลือแร่ ดังนั้นการตรวจหาสาเหตุและแก้ไขไมโทคอนเดรียนี้ จึงถือเป็นอีกกลไกสำคัญที่จะฟื้นฟูระบบเผาผลาญของเซลล์ได้นั่นเอง
จะเห็นว่ามีเทคนิคและปัจจัยมากมายที่มีผลต่อน้ำหนักตัวของเรา การลดน้ำหนักที่ดี ควรได้รับคำปรึกษา และวางแผนเฉพาะราย (Personalized Medicine) ก็จะเพิ่มโอกาสความสำเร็จได้ดีขึ้น ตรงจุด และปลอดภัย
